Kurumsal

Hakkımızda Kursumuz Referanslar Gerekli Evraklar Sık Sorulan Sorular

Sizin İçin Seçtiklerimiz

Sık Sorulan Sorular 24.07 Ders Müfredatı 24.07 Eğitim Saatleri 24.07 Stajyer ehliyet Dönemi Başladı 24.07 Deneme Sınavları 24.07 Sınav Soruları 24.07

Arşiv

24 Tem 11:57---

Ody _ Üdy Dersi

YASAL SORUMLULUKLAR

TAŞIMACI, SÜRÜCÜ VE İSTİHDAM EDİLENLERİN YASAL SORUMLULUKLARI

Sorumluluk nedir?

Kişilerin haksız fiil neticesinde gerçek kişilere, tüzel kişilere ve eşyalara vermiş oldukları zarara karşı sorumlu tutulmalarıdır.

Sorumluluk Çeşitleri nedir?

Türk Hukuk sistemi içerisinde sorumluluk çeşitleri şu şekilde verilmiştir.

Hukuki Sorumluluk

Cezai Sorumluluk

Ekonomik Sorumluluk

Sosyal Sorumluluk

Taşımacı ve Sürücülerin Yasal Sorumlulukları:

Karayolu Taşıma Kanunu ve Kara Yolu Taşıma Yönetmeliği ağırlıklı olarak taşımacıların yükümlülük ve sorumluluklarına yer vermekle birlikte gönderici ve taşımacının istihdam ettiği personelin de sorumluklarını ve yükümlülüklerini düzenlemiştir.

Taşıyıcının Sorumlulukları: Taşıyıcı, nakliye sırasında gözetimi altında bulunan eşyayı veya paketini yolculuk boyunca korumakla sorumludur. Eşyada veya paketinde herhangi bir hasar ya da kayıp meydana gelmesi durumunda taşımacıların yükümlülükleri ulusal ticaret yasaları ile düzenlenir. Buna göre taşıyıcının sorumlulukları şunlardır:

1. Taşıyıcının Eşyayı Koruma Yükümlülüğü: Taşıma sözleşmesi uyarınca, taşımacı malı bütün taşıma süresince korumayı ve bunları devraldığı biçimde teslim etmeyi taahhüt eder.

Zayi: Malın yanması, kaybolması, çalınması, yetkili makamlarca el konulması, yanlışlıkla alıcıdan başkasına teslim edilmesi ziyan halleridir. Malın tüm değerini kaybedecek derecede hasara uğraması halleri de zayidir. Taşınan malın tamamı ziyana uğrayabileceği gibi, sadece bir kısmının alıcısına teslim edilmemesi de, teslim edilmeyen kısım için zayi sayılmaktadır.

Hasar: Nakliyecinin taşıdığı malın değerinin azalmasına neden olan her türlü maddi kötüleşme hasar olarak tanımlanır.

2. Taşıyıcının Malı Belli Sürede Taşıma Borcu: Nakliyeci, teslim aldığı malı, taşıma sözleşmesinde veya ticari teamüllerde veya uluslararası kurallarda belirtilen bir süre zarfında taşıyarak gönderilene teslim etmekle yükümlüdür. Taşımanın, taşıma sözleşmesindeki, ticari teamüllerdeki veya uluslararası kurallardaki süreler içinde sonuçlandırılmaması halinde nakliyeci, üstlendiği borcu zamanında yerine getirmemiş olmaktadır.

3. Taşıyıcının Talimatlarına Uyma Borcu: Nakliyeci, malı koruma ve süresinde taşıma borcunun yanı sıra taşıma sözleşmesinde belirtilen, ticari teamül olarak bilinen veya uluslararası kurallarda belirtilen hususlara da uymakla yükümlüdür. Taşımanın devamı sırasında nakliyeciye, gönderilenin değiştirilmesini, varış yerinin değiştirilmesini, malın kendisine iadesini veya malın belli bir depoda kendi emrinde bekletilmesini veyahut taşıma senedi üzerinde bazı değişiklikler yapılmasının talebi gibi talimatlar verebilir. Nakliyeci, gönderenin talimatlarına uymakla yükümlüdür. Nakliyeci, malı taşıma sözleşmesinde belirtilen varış yerine getirdiği andan itibaren gönderilenin, malı kendisinden başkasına teslim veya başka bir varış yerine teslim gibi, talimatlarına uygun hareket etmekle de yükümlüdür.

4. Taşıyıcının İhbar Borcu: Taşıyıcı, taşımanın başlamasını veya devam etmesini engelleyen bir durumun ortaya çıkması veya gönderilene teslimini engelleyen bir durumun ortaya çıkması halinde, gönderene ve gönderilene, bu durumu bildirmekle yükümlüdür.

5. Ara Taşıyıcılardan Dolayı Taşıyıcının Sorumluluğu:Taşımacı taşımayı kendisi gerçekleştirebileceği gibi, taşıma sırasında yardımcılarını ve ara taşıyıcıları da taşıma ile görevlendirebilir. Taşıyıcının yardımcılarının, taşımada kullandığı kişilerin ve ara taşıyıcıların fiil ve kusurlarından dolayı ortaya çıkan sorumluluk, taşıma sözleşmesinde belirtilen nakliyecinin kendi kusuru sayılır. Bu durumda, yardımcılar ve ara taşıyıcılar değil, sözleşmeye taşıma işini yapacağına dair imza koyan nakliyeci sorumlu olur.

6. Taşıyıcının Tazminat Ödemesi Durumu: Nakliyeci taşıma sırasında malın kayba veya hasara uğramasından ya da gönderilene geç teslim edilmesinden doğan zararı tazmin etmekle yükümlüdür. Malın, nakliyeciye teslim edilmesinden sonra ziyana ve hasara uğraması durumunda, mal değeri taşıma sözleşmesinde belirtilmiş ise bu değer üzerinden, belirtilmemiş ise teslim yerindeki piyasa değeri üzerinden veya ticari faturada belirtilen değer üzerinden tazminat ödenir. Malın, taşıma sözleşmesinde kararlaştırılan veya ticari teamüle ya da uluslararası kurallarda belirlenen süreler içinde değil de bu sürelerden daha geç bir süre içerisinde alıcısına teslim edilmesi durumunda da nakliyeci, tazminat öder.

7. Taşıyıcının Sorumluluğunu Ortadan Kaldıran Haller:Yukarıda belirtilen taşıyıcının sorumluluklarını incelediğimizde, taşıyıcının sorumluluğunun, taşıma sözleşmesi ile kendisine yüklenen yükümlülüklerin ihlali hallerinde yani taşıyanın kusurundan kaynaklanan bir zararın varlığı halinde söz konusu olacağını görürüz.

8. Taşıma Hattı ve Taşıma Güzergahına Uyma

Düzenli taşıma yetki belgesi sahibi taşımacılar, belirlenmiş taşıma hattındaki güzergâhı takip etmek ve Bakanlığa bildirilmiş olan taşıma hattı ve taşıma güzergâhına yasal mücbir sebepler dışında uymakla yükümlüdürler.

9. Ortak Taşıma

Yetki belgesi sahipleri, belirli bir sürede belirli bir işi yapmak üzere, Bakanlıkça asgari şartları belirlenecek bir ortak taşıma sözleşmesini imzalayarak, bir nüshasını da Bakanlığa vermek suretiyle; Aynı yetki belgesine sahip olanlar kendi aralarında, C2, L2 ve M3 yetki belgesine sahip olanlar birbirleriyle ve K1, L1, M1, M2, N1 ve N2 yetki belgesine sahip olanlar yine birbirleriyle, ortak taşıma sözleşmesi akdederek ortak taşıma yapabilmektedirler.

Bu tür taşımalarda, yetki belgesi sahipleri, sorumluluk ve yükümlülük bakımından müştereken ve müteselsilen sorumlu ve yükümlüdürler.

10. Mevzuata Uygun Taşıma

Yetki belgesi sahipleri faaliyetlerini, Kanuna, bu Yönetmeliğe, ikili ve çok taraflı uluslararası anlaşma ve sözleşme, tebliğ, yönerge hükümlerine ve Bakanlıkça yayımlanacak genelge esaslarına uygun olarak yapmakla yükümlüdürler.

Yetki belgesi alınmadan taşımacılıkla ilgili herhangi bir faaliyette bulunulamaz. Herhangi bir yetki belgesi sahibinin taşıt belgesine kaydedilmeyen taşıtlar, taşımalarda kullanılamaz.

Bu şekilde herhangi bir yetki belgesi sahibinin taşıt belgesine kayıt edilmeden ve/veya taşıt kartı olmadan taşıma yapan taşıtlar, faaliyetten men edilmekte ve taşıt sahibine idari para cezası uygulanmaktadır.

F, G ve H türü yetki belgesi sahipleri, taşımacı yetki belgesi almadan kendi nam ve hesaplarına taşıma yapması, yaptırması ve taşıma faturası düzenlemesi yasaktır. Taşıma işleri komisyoncularının kendi namlarına eşya taşıtabilmeleri için bu taşımaları bir müvekkil hesabına yapmaları gerekmektedir. Yolcu taşımacılığında komisyonculuk yapılamamaktadır. B3, C1, D3 ve K2 yetki belgesi sahiplerinin, ücret karşılığı ticari taşımacılık ve F, G, H türü yetki belgesi sahipleriyle de anlaşma veya sözleşme yapmaları mümkün olmamaktadır.

11. Sürücülerin Çalışma Sürelerine Uyma

Sürücüler ve bunları çalıştıran yetki belgesi sahipleri, çalışma süreleri bakımından, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ve bu Kanuna dayanılarak çıkartılan Yönetmelik hükümleri ile Karayoluyla Uluslararası Taşıma Yapan Taşıt Mürettebatının Çalışmasına İlişkin Avrupa Anlaşması (AETR) ve ilgili diğer mevzuata uymak zorundadırlar. Bu süreler taşıtlarda bulunan takograf cihazındaki bilgilere göre tespit edilmektedir.

12. Taşıt Mülkiyetinin Devrinde Sigorta Yapılması

Taşıtın sahip değiştirmesi halinde, mevcut “zorunlu karayolu taşımacılık mali sorumluluk sigortası” ile “karayolu yolcu taşımacılığı zorunlu koltuk ferdi kaza sigortası” mülkiyetin devrinden itibaren ilgili sigorta şirketince tanzim edilecek bir zeyilname ile tevsik edilmesi halinde sigorta süresi sonuna kadar devam etmektedir. Yetki belgesi sahibi, taşıt belgelerinde kayıtlı sözleşmeli taşıtların sigorta işlemlerinden de sorumludur.

13. Taşıyıcının Sorumluluğu Sigortası: Taşıyıcı, taşıma sırasında eşyanın zayi veya hasara uğramasından veya geç tesliminden doğan zararı sigorta şirketlerine “Taşıyıcının Sorumluluğu Sigortası”nı yaptırarak teminat altına aldırabilir. Taşıyıcının sorumluluğundan doğan ödeme yükümlülüğü ayrıca uluslararası anlaşmalarla da belirlenmiştir.

14. Hak sahiplerinin çokluğu ve zorunlu malî sorumluluk sigortası

Hak sahiplerinin tazminat alacakları, sigorta sözleşmesinde öngörülen teminattan fazla ise hak sahiplerinden her birinin sigortacıya karşı yöneltebileceği tazminat talebi, teminat tutarının tazminat alacakları toplamına olan oranına göre indirime tâbi tutulur. Başka tazminat taleplerinin bulunduğunu bilmeksizin hak sahiplerinden birine veya birkaçına kendilerine düşecek olandan fazla ödemede bulunan iyi niyetli sigortacı, yaptığı ödeme çerçevesinde diğer haksahiplerine karşı da borcundan kurtulmuş sayılır.

Meydana gelen zarar öncelikle taşımacının sorumluluk sigortasından karşılanır. Bu sorumluluk sigortası ile karşılanamayan zararlar için 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre yapılması zorunlu olan malî sorumluluk sigortasına müracaat edilir.

Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nin 42. maddesi taşımacının sorumluluğunu şöyle belirlemiştir:

a. Yolcu ve eşya taşımaları, kanunlara, yönetmelik ve diğer mevzuatlara, bu konuda Türkiye’nin taraf olduğu anlaşma ve sözleşmelere, yetki belgesi sahibi ile yolcu ve gönderen arasındaki sözleşmelere uygun olarak yapılır. Yolcu taşımaları biletsiz, grup yolcu taşımaları taşıma sözleşmesiz, eşya taşımaları ise taşıma senetsiz yapılamaz.

b. Yetki belgesi sahibi, kendi adına acentesinin acentelik sıfatıyla bu Yönetmelik kapsamında yapmış olduğu faaliyet ve işlemlerden zincirleme sorumludur.

c. Yetki belgesi sahibi, yolcu ve eşyanın güvenlik içinde taşınmasından sorumludur. Eşya gönderenler ve yolcular da taşımacının güvenlik yönünden almış olduğu tedbirlere uymak zorundadırlar.

d. Eşya ve kargo taşımacılığı alanında yetki belgesi sahibi olanlar, eşya ve kargoları teslim aldıkları andan teslim edinceye kadar, eşyanın ve kargonun tamamı veya kısmen kaybından, hasarından, korunması ve taşınmasından, güvenliğini sağlamaktan, teslim alınan şeklini muhafaza etmekten sorumludurlar.

e. Yetki belgesi sahipleri, çevre ve insan sağlığını koruma, çevre kirliliğini önleme amacıyla yürürlüğe konulan mevzuat hükümlerini bilmek ve bunlara uymak zorundadır.

f. Yolcu taşımacıları ve acenteleri, bilet satışı yaptıkları terminallerde ve çevresinde yolcuları yönlendirmek için personel istihdam edemez, çalıştıramaz ve bunlardan yararlanamazlar. Promosyonlu bilet satışı yapamazlar.

g. Yolcu taşımacıları, sürücülerinin seyahat sırasında yolcularla ve personelle uzun süreli sohbet etmelerini önlemek, yol ve seyir güvenliğini tehlikeye düşürmemek için gerekli tedbirleri almak zorundadırlar. Seyahat esnasında sürücüler ses ve görüntü cihazlarının yönetimini yapamazlar. Bu iş diğer yardımcı personel tarafından yapılır.

h. Acenteler, taşıma işleri komisyoncuları ve taşıma işleri organizatörleri, bu sıfatla yapmış oldukları faaliyet ve işlemlerden, taşımacılar ile ortaklaşa ve zincirleme sorumludurlar.

i. Yetki belgesi sahipleri, bu Yönetmelik kapsamındaki faaliyetlerini, bakanlığa beyan ettikleri merkez ve şube adreslerinde yürütmek zorundadırlar. Bakanlığa beyan edilmeyen yerlerde faaliyette bulunulamaz.

j. Şehirlerarası ve uluslararası düzenli yolcu taşımacılığı yapmak üzere D1 ve B1 yetki belgesi alınır. Yetki alındığı tarihten itibaren 60 gün içinde firmalarına ait bir internet sitesi kurmaları gereklidir. Bu sitelerin erişim adresini bakanlığa bildirmesi, sitede hat, güzergâh, ücret ve zaman tarifeleri, şube ve acente ile yetki belgesi sahiplerinin her türlü iletişim vb. bilgilerinin yer alması zorunludur.

Karayolu Taşıma Yönetmeliği Taşımacının kusuru ile oluşabilecek yükümlülükleri 43. maddede şöyle tanımlanmıştır:

a. Yetki belgesi sahibi, yolcuların sağlıklı, rahat ve güvenli bir yolculuk yapmasını sağlayacak tedbirleri almak, yolcu, eşya ve kargoyu güvenli bir şekilde anlaşmada belirlenen yere kadar götürmekle yükümlüdür.

b. Yetki belgesi sahibi, ilgili mevzuat hükümlerine uygun bir taşıtı, nitelikli sürücü ve hizmetli personel ile sefere göndermek durumundadır. Aynı zamanda sürücülerin sürücü belgelerinin yanlarında bulunup bulunmadığını kontrol etmek, teknik şartlara uymayan taşıtların trafiğe çıkmasına engel olmak, güzergâh mesafesini dikkate alarak yeteri kadar sürücü bulundurmak zorundadır. Taşıt kartları olmayan taşıtları yolcu, eşya ve kargo taşımak amacıyla kullanamaz. Yönetmeliklerle istenilen sigortaları bulunmayan taşıtları trafiğe çıkaramaz.

c. Karayolları alt yapısı, işletilmesi, trafik, doğal afetler, meteorolojik şartlar, arıza ve kaza hali dâhil, seyahat esnasında meydana gelen ve beklenmeyen durumlar ortaya çıkabilir. Taşımanın devamına engel olan sebepler, belirsiz bir süre beklemeyi veya varış noktasına kadar gerekli zamanın bir katından daha fazla beklemeye neden olabilir Yetki belgesi sahibi, imkân olduğu takdirde bir başka güzergâhı izleyerek taşımayı tamamlayabilir. Aksi halde yolcuyu güzergâh üzerinde yolcunun dilediği bir yere kadar götürmek veya yolcu, eşya ve kargoyu hareket noktasına geri getirmekle yükümlüdür

d. Bu gibi hallerde, yolcunun eşyası ile eşya ve kargo sahibinin bütün hakları saklı olup, yetki belgesi sahipleri herhangi bir ek ödeme veya benzeri talepte bulunamazlar.

e. Eşya ve kargo taşımalarında ayrıca, taşıma senedindeki hükümler saklıdır.

f. Yetki belgesi sahipleri, eşya ve kargo taşımalarında teslim alma noktası ile teslim etme noktası arasında makul bir süre belirlemek ve belirlenen süre içerisinde eşyayı veya kargoyu yerine ulaştırmak durumundalar.

g. Yetki belgesi sahipleri, altışar aylık süre ile yılda iki kez sürücülerin ceza puanını Emniyet Genel Müdürlüğü’nden öğrenmek zorundalar. Ceza puanı 50 ve üzerinde olan sürücülerin eğitilmesi konusunda kendi iç denetimleri için gerekli tedbirleri almış olmalılar.

h. Yetki belgesi sahipleri tarafından, taşıma sırasında yolcuya ikram edilen yiyecek, içecek, mendil, kolonya ve benzeri maddelerin Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanan Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesi'ne Dair Yönetmeliğe uygun bir şekilde olması zorunludur.

i. Yetki belgesi sahipleri 1593 Sayılı Umumî Hıfzısıhha Kanunu’nda ön görülen tedbirler, kurallar ve yasaklamalara uymak zorundadırlar.

j. Yetki belgesi sahipleri, bu Yönetmeliğin 12. maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde sayılan asgari sayıdaki kişileri/personeli faaliyetleri süresince istihdam etmek zorundadırlar.

k. Yetki belgesi sahipleri, Meslekî Yeterlilik Belgesine sahip olma şartına tabi kişilerin bu belgelerini görevleri sırasında yanlarında bulundurmalarını ve yapılacak denetimlerde ibraz etmelerini sağlamak zorundadırlar.

Karayolları Trafik Kanunu ve Yönetmeliği’nden Doğan Sorumluluklar:Karayolu Trafik Kanunu ve Yönetmeliği, Karayolu Taşıma Kanunu ve Yönetmeliği’ne açıklık getirecek şekilde taşımacıların sorumluluklarını detaylandırmıştır. Taşımacının (İşletenin) hukuki sorumlulukları Karayolları Trafik Kanunu’nun 85., 86., 87., 88., 89., maddeleri ile Karayolu Trafik Yönetmeliği’nin 134. maddelerinde, yolculuk esnasında ve sonrasında karşılaşılabilecek olumsuz durumlar detaylı bir şekilde açıklanmıştır.

MADDE 85-Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi doğan zarardan ortaklaşa ve zincirleme sorumlu olurlar.

Motorlu araç ölüme veya yaralanmaya sebebiyet vermiş ise kazaya karışan aracın başkalarına devir ve temliki veya üzerinde bir hak tesisini önlemek amacıyla; olaya el koyan cumhuriyet savcılıklarınca, aracın tescilli olduğu tescil kuruluşuna trafik kaydı üzerine şerh düşülmesi için talimat verilir. Kaza anı ile cumhuriyet savcılığınca trafik kaydı üzerine şerh düşülmesi arasında geçen süreler içinde kötü niyetle yapılan araç tescilleri hükümsüz sayılır. Şerh konulduğu tarihten itibaren bir ay içerisinde, şerhin kaldırıldığına veya devamına ilişkin mahkeme kararı ibraz edilmediği takdirde bu şerh hükümsüz sayılır.

İşletilme halinde olmayan bir motorlu aracın sebep olduğu trafik kazasından dolayı işletenin sorumlu tutulabilmesi için, zarar görenin, kazanın oluşumunda işleten veya eylemlerinden sorumlu tutulduğu kişilere ilişkin bir kusurun varlığını veya araçtaki bozukluğun kazaya sebep olduğunu ispat etmesi gerekir.

İşleten ve araç işleticisi teşebbüs sahibi, hâkimin takdirine göre kendi aracının katıldığı bir kazadan sonra yapılan yardım çalışmalarından dolayı yardım edenin maruz kaldığı zarardan da sorumlu tutulabilir. Ancak, bu durumda işletici teşebbüs sahibinin sorumlu kılınabilmesi için kazadan kendisinin sorumlu olması veya yardımın doğrudan doğruya kendisine veya araçta bulunanlara yahut kazaya taraf olan üçüncü kişilere yapılması gerekir.

İşleten ve araç işleticisi teşebbüsün sahibi, aracın sürücüsünün veya aracın kullanılmasına katılan yardımcı kişilerin kusurundan, kendi kusuru gibi sorumludur.

İşletenin veya araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibinin sorumluluktan kurtulması veya sorumluluğun azaltılması.

MADDE 86-İşleten veya araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibi, kendisinin veya eylemlerinden sorumlu tutulduğu kişilerin kusuru bulunmaksızın ve araçtaki bir bozukluk kazayı etkilemiş olmaksızın, kazanın bir mücbir sebepten veya zarar görenin veya bir üçüncü kişinin ağır kusurundan ileri geldiğini ispat ederse sorumluluktan kurtulur.

Sorumluluktan kurtulamayan işleten veya araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibi, kazanın oluşunda zarar görenin kusurunun bulunduğunu ispat ederse, hâkim, durum ve şartlara göre tazminat miktarını indirebilir.

Genel hükümlerin uygulanması:

MADDE 87-Yaralanan veya ölen kişi, hatır için karşılıksız taşınmakta ise veya motorlu araç, yaralanan veya ölen kişiye hatır için karşılıksız verilmiş bulunuyorsa, işletenin veya araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibinin sorumluluğu ve motorlu aracın maliki ile işleteni arasındaki ilişkide araca gelen zararlardan dolayı sorumluluk, genel hükümlere tabidir.

Zarar görenin beraberinde bulunan bagaj ve benzeri eşya dışında araçta taşınan eşyanın uğradığı zararlardan dolayı işletenin veya araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibinin sorumluluğu da genel hükümlere tabidir.

Zarar verenlerin birden fazla olması:

MADDE 88-Bir motorlu aracın karıştığı bir kazada, bir üçüncü kişinin uğradığı zarardan dolayı, birden fazla kişi tazminatla yükümlü bulunuyorsa, bunlar müteselsil olarak sorumlu tutulur.

Birden fazla kişinin sorumlu olduğu durumlarda, bunlar arasındaki ilişki bakımından zarar, olayın bütün şartları değerlendirilerek paylaştırılır. Özel durumlar ve özellikle araçların işletme tehlikeleri, zararın iç ilişkide başka türlü paylaştırılmasını haklı göstermedikçe, işletenler ve araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahipleri kusurları oranında zarara katlanırlar.

İşletenler veya araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahipleri arasında zararın tazmini:

MADDE 89-Birden çok motorlu aracın katıldığı bir kazada işletenlerden biri bedensel bir zarara uğrarsa, özel durumlar ve özellikle işletme tehlikeleri başka türlü paylaştırmayı haklı göstermedikçe, kazaya katılan araçların işletenleri ve araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahipleri kendilerine düşen kusur oranında, zararı gidermekle yükümlüdürler.

İşletenlerden ve araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahiplerinden birine ait bir şeyin zarara uğraması halinde, zarar gören, ancak zarar veren işletenin veya araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibinin veya eylemlerinden sorumlu tutulduğu kimsenin kusuru veya geçici olarak temyiz gücünü kaybetmesi veya zarar verene ait araçtaki bir bozukluk yüzünden zararın vuku bulduğunu ispat etmesi halinde, zarar veren işleten veya işleticinin bağlı olduğu teşebbüs sahibi tazminatla yükümlü tutulur.

Tazminatla yükümlü olan işletenler veya işleticinin bağlı olduğu teşebbüs sahipleri, zarar gören işletene veya işleticinin bağlı olduğu teşebbüs sahibine karşı müteselsilen sorumludurlar.

Maddî ve manevî tazminat:

Madde 134- Araçların yüklenmesinde belirlenmiş ölçü ve esaslara aykırı olarak;

a. Yükün cinsi, şekli, yeri, nitelik ve özellikleri bakımından, trafik güvenliğini ve yol kapasitesini azaltacak, karayolu yapısına ve karayolunu kullananlara, mülklere zarar verecek tarzda yüklenmesi,

b. Taşıma sınırı üstünde yük ve yolcu taşınması, taşıma sınırı aşılmasa da dingil ağırlığını aşacak şekilde yüklenmesi,

c. Tehlikeli ve zararlı maddelerin şartlarına uyulmadan, gerekli izin ve önlemler alınmadan taşınması,

d. Ağırlık ve boyutları bakımından taşınması özel izne bağlı yüklerin izin alınmadan taşınması,

e. Gabari dışı yük yüklenmesi, yük üzerinde veya araç dışında yolcu veya hizmetli taşınması,

f. Yükün;

1) Karayoluna değecek, düşecek, dökülecek, saçılacak, akacak veya kayacak, gürültü çıkaracak,

2) Her çeşit yolda dengeyi bozacak, bir şeye takılacak veya sivri çıkıntılar oluşturacak,

3) Sürücülerin görüşüne engel olacak veya sürme güvenliğini bozacak,

4) Tescil plakaları, ayırım işaretleri, dönüş ve dur ışıkları ile yansıtıcıları örtecek,

5) Aracın boyunu önden 1 metre, arkadan 2 metre aşacak,

6) Kasanın sağ ve sol yanından taşacak, Şekilde yüklenmesi,

7) Çeken ve çekilen araçlarla ilgili şartlar yerine getirilmeden araçların çekilmesi yasaktır.

Yukarıda sayılan yasaklara uymayan araç sürücüleri hakkında cezai işlem yapılmakla birlikte, bütün sorumluluk ve giderler araç işletenine ait olmak üzere fazla yolcular en yakın yerleşim biriminde indirilir. Bu Yönetmeliğin 126. maddesine aykırı olan ve yukarıdaki diğer yasaklara uymadığı tespit edilen araçlar ise, gerekli şartlar sağlanıncaya kadar araç trafikten men edilir. Bunlardan trafik güvenliğine ve karayolu yapısına tehlike yaratmayacak durumda olanlara en yakın yerleşim birimlerinde gerekli önlemleri almaları için izin verilir.

Sürekli veya süreksiz olarak yük naklettiren kamu kurum ve kuruluşları ve gerçek ve tüzel kişilere ait işletmeler, yük nakli yaptırdıkları araçların azamî toplam ağırlıklarını dikkate alarak yükleme yapmak zorundadırlar.

Uluslararası CMR Sözleşmesinden Doğan Sorumluluklar

Taşımacılık firmaları, kendilerine taşınmak üzere teslim edilmiş olan malları taşırken çok büyük riskleri de yüklenmiş durumdadırlar. Türk Ticaret Kanunu’nun ilgili hükümlerinde taşımacıların bu risklerden doğabilecek olası sorumlulukları tanımlanmakta ise de, günümüz koşullarında sorumlulukların sadece bir tarafa mal edilemeyeceği, gönderici ve alıcının da bir bütün içinde değerlendirilmesinin, gönderici-taşıyıcı–alıcı arasındaki ticari ilişkilerin sağlıklı bir şekilde yürütülmesi yönünden yararlı olacağı açıktır.

Malların karayolu ile uluslararası nakliyatına ilişkin kurallar, “Eşyaların Karayolundan Uluslararası Nakliyatı İçin Mukavele Sözleşmesi” ile düzenlenmiştir. Bu sözleşmenin esas amacı; karayolu ile eşya taşımacılığı ve ilgili taraflar arasındaki ilişkiyi, bu ilişkiler çerçevesinde ortaya çıkabilecek hak ve sorumlulukları tanımlamaktadır. Günümüzde Avrupa’da karayolu ile uluslararası eşya taşımacılığı konusunda gönderici–taşıyıcı–alıcı arasında doğan ihtilafların çözüme ulaştırılmasında bu anlaşma çok önemli rol oynamaktadır.

Karayolu Taşıma Kanunu’nda olduğu gibi CMR Sözleşmesi’ne göre de taşıyıcı, kendi personelinin ve taşımanın yapılabilmesi için hizmetlerinden yararlandığı diğer kişilerin davranışlarından, sanki bu davranışları kendisi yapmış gibi sorumludur. Gönderici sevk mektubunda yer alması gereken bilgileri eksiksiz ve doğru olarak bildirmelidir. Bu bilgilerden bir veya bir kaçında vuku bulacak olası eksik ve yanlışlıktan dolayı karşı karşıya kalınacak hasar, zarar, ziyan, kayıp ve yapılacak masraflardan gönderici sorumlu olacaktır.

Malların tesliminden önce tamamlanması gereken gümrük ve diğer formalitelerin yerine getirilmesi için gönderici gerekli belgeleri sevk mektubuna iliştirecek veya taşıyıcıya vererek talep ettiği bilgileri taşıyıcıya temin edecektir. Taşıyıcı bu belgelerle verilen malumatın doğruluğunu ve yeterliliğini incelemek zorunda değildir. Gönderici bu eksiklik veya yetersizlikten dolayı taşıyıcıya karşı sorumludur. Taşıyıcı malları teslim aldığı andan teslim edinceye kadar, bunların tamamen veya kısmen kaybından, meydana gelebilecek hasardan mesuldür. Ancak aşağıdaki durumlarda taşıyıcı sorumlu tutulamaz.

Taşıyıcının Sorumlu Olmayacağı Durumlar Şunlardır:

o Eğer kayıp, hasar ve gecikme taşıyıcının hatasından değil de talep sahibinin verdiği talimattan malların özelliğinden veya taşıyıcının önlemesine imkân olmayan durumlardan ileri gelirse,

o Sevk mektubunda açıkça belirtildiği gibi açık taşıtların kullanılması halinde,

o Malların gönderici, alıcı veya bunlar adına hareket eden şahıslar tarafından alınması, taşınması, yüklenmesi, istif edilmesi ve boşaltılması,

o Malların kırılma, paslanma, çürüme, kuruma, akma, güve ve haşarattan zarar görmeye müsait olmasından,

o Sandık ve paketlerin üzerindeki marka veya numaraların yetersiz ve hatalı oluşu.

o Canlı hayvan nakli

Kayıp, hasar ve gecikmenin yukarıdaki sebeplerden meydana geldiğini ispat etmek taşıyıcıya düşer. Ancak yukarıdaki nedenlerin olması taşıyıcıyı her zaman haklı çıkarmaz. Örneğin: taşıma sözleşmesinde taşımanın rutubeti önleyen araçlarla yapılacağı belirtilmiş ve taşınan malzeme bundan kaynaklanan bir zarara uğramış ise taşıyıcı sorumlu tutulur.

Gönderici, taşıyıcıya tehlikeli mallar taşıttığında tehlikeli maddenin içeriğini ve gerekiyorsa alınacak tedbirleri bildirmek zorundadır. Eğer, taşıyıcıya tehlikeli madde taşıdığını bildirmedi ise bu mallar taşıyıcı tarafından her hangi bir zaman ve yerde boşaltılabilir. Bundan başka gönderici bu çeşit malların taşınması sırasında oluşan bütün masraf, zarar ve ziyandan sorumludur.

Eğer eşya aktarma yapılarak birden fazla taşımacı tarafından taşınacak ve bu durum da tek bir taşıma sözleşmesinde belirtilerek yapılıyor ise her bir taşımacı taşımanın tüm safhasından sorumludur.

Taşıyıcı teslim aldığı mallarda şu hususları kontrol etmelidir:

-Parça sayısı ve sevk mektubuna uygunluğu,

-Malların ambalajlarının görünüşteki durumu,

-Malların tesliminden önce tamamlanması gereken gümrük ve diğer formalitelerin yerine getirilmesi için gönderici gerekli belgeleri sevk mektubuna iliştirecek veya taşıyıcıya vererek talep ettiği bilgileri taşıyıcıya temin edecektir. Gönderici bu eksiklik veya yetersizlikten dolayı taşıyıcıya karşı sorumludur.

-Taşıyıcı, talimat talebi dolayısı ile yaptığı masraflarla bu talimatı yerine getirmenin gerektiği masrafları geri alma hakkına sahiptir. Ancak masrafların kendi kusur ve ihmali yüzünden yapılmamış olması gerekir.

-Mallar çabuk bozulan cinsten ve depo masrafları malların değerinin üzerinde ise taşıyıcı bu malları tasarruf etme hakkına haiz şahıstan talimat beklemeden onları satabilir.

-Taşıyıcı malları teslim aldığı andan teslim edinceye kadar, bunların tamamen veya kısmen kaybından, meydana gelebilecek hasardan mesuldür.

Malların Hukuken Kayıp Sayılması

Mallar kararlaştırılan zaman süresi içinde teslim edilmemiş ise veya kararlaştırılmış bir zaman süresi yok ise kararlaştırılan zaman süresini müteakip 30 gün, kararlaştırılan zaman yok ise taşıyıcının malları almasından sonra 60 gün içinde teslimat gerçekleştirilmediği takdirde malların kaybolduğu kabul edilecektir. Taşıyıcı malların kısmen veya tamamakaybolmasından dolayı tazminat ödemekle yükümlü olduğundan bu tazminat mallara taşınmak üzere kabul edildiği yer ve zamanki kıymetine göre hesaplanır.

Eğer mallar taşıma mukavelesi gereği tahsil edilmesi gereken ödeme yapılmadan alıcıya teslim edilmiş ise taşıyıcı göndericiye tazminat ödemekle yükümlüdür. Kaybolma, hasar ve kararlaştırılan zaman süresinin aşılması halinde gönderici, teslimsüresini aşan günler için ödenecek özel faiz miktarını tayin eder ve bunu sevk mektubuna yazar.

Tazminat, noksan olan brüt ağırlığın beher kilogramı için 8.33 SDR'yi geçemez.

SDR : Special Drawing Rights (özel Çekim Hakkı)

16.12.2008 itibariyle: 1 SDR = 1.53478$

= 2,4044 TL

8.33 SDR = 19,99 TL (20 TL)

Alıcı, taşıyıcı ile beraber durumlarını kontrol etmeden, zarar, ziyan ve hasarın açıkça görüldüğü hallerde teslim anında, açıkça görülmediği hallerde teslimden 7 gün içinde durumu nakliyeciye bildirmeden malları teslim alırsa, malları sevk mektubuna uygun bir şekilde aldığına delil teşkil edecektir.

CMR Sözleşmesine taraf olan ülkelerin sayısı 56'ya yükselmiştir.(Arnavutluk, Ermenistan, Avusturya, Azerbaycan, Belarus, Belçika, Bosna Hersek, Bulgaristan, Hırvatistan, Kıbrıs, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Gürcistan, Almanya, Yunanistan, Macaristan, İran, İrlanda, İtalya, Ürdün, Kazakistan, Kırgızistan, Letonya, Litvanya, Lübnan, Lüxemburg, Malta, Mongolya, Karadağ, Fas, Hollanda, Norveç, Polonya, Portekiz, Moldova, Romanya, Rusya Federasyonu, Sırbistan, Slovakya, Slovenya, İspanya, İsveç, İsviçre, Suriye, Arabistan, Tacikistan, Makedonya, Tunus, Türkiye, Türkmenistan, Ukrayna, İngiltere, Özbekistan.)

Zamanaşımı

Bu Kanuna göre yapılan sorumluluk sigortası sözleşmelerinden doğan her türlü tazminat davası, hak sahibinin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten itibaren 2 yıl ve her halde zarara neden olan olay tarihinden itibaren 10 yıl sonra zamanaşımına uğrar.

Dava, cezayı gerektiren bir fiilden doğmakta ve 765 sayılı Türk Ceza Kanununda bu fiil için daha uzun bir zamanaşımı süresi öngörülmekte ise tazminat davasında bu ceza zamanaşımı uygulanır.

Sorumlu kişi hakkındaki zamanaşımını kesen sebepler, sigorta şirketi hakkında da uygulanır. Sigorta şirketi hakkında zamanaşımını kesen sebepler sorumlu kişi hakkında da uygulanır. Sorumluluk sigortasında tazminat yükümlülerinin birbirlerine karşı rücu haklan kendi yükümlülüklerini tam olarak yerine getirdikleri ve rücu edilecek kimseyi öğrendikleri günden başlayarak iki yılda zamanaşımına uğrar.

Yetkili mahkeme ve icra daireleri

Sigorta sözleşmesinden doğan anlaşmazlıklar, tazminat ve rücu talepleri nedeni ile açılacak davalarda ve icra takiplerinde yetkili mahkeme veya icra daireleri; sigorta şirketinin veya şubesinin, sigorta sözleşmesini yapan acentenin, sigortalının, hak sahibinin, rücu edilenin ikametgâhındaki veya zarara yol açan olayın meydana geldiği yerdeki mahkeme ve icra daireleridir

Detaylı bilgi almak için : 0 532 208 97 82

Benzer makaleler:

Yorum ekle

Duyurular

Sınav takvimi 11:57 SRC ve ODY Sınav Harcı için Son gün 21 Ağustos 11:57 Tüm Kredi Kartına 6 Taksit İmkanı 11:57 Sınav Başvuruları Başladı 11:57

Kampanyalar

Kullanıcı Girişi

Popüler haberler