-
Ana Sayfa
Hakkımızda Kursumuz Referanslar Gerekli Evraklar S.S.S
- Src Belgesi
- Psikoteknik
- Ody - Üdy
- Ehliyet
- K- Belgesi
- İletişim
KategorilerSizin İçin SeçtiklerimizArşivAnketSitemizi değerlendirin
24 Tem 11:57Ders NotlarıOdy - Üdy Dersi
İLK YARDIM
İlkyardım nedir?
Herhangi bir kaza veya yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda, sağlık görevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar, hayatın kurtarılması ya da durumun kötüye gitmesini önleyebilmek amacı ile olay yerindeki mevcut araç ve gereçlerle, tıbbi araç gereç aranmaksızın yapılan ilaçsız uygulamalardır.
İlkyardımın öncelikli amaçları nelerdir?
Yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesini sağlamak
Hasta / yaralının durumunun. kötüleşmesini önlemek
İyileşmeyi kolaylaştırmak
İlkyardımcının özellikleri nasıl olmalıdır?
İlkyardım bilgi ve becerisine sahip olmalı
Hızlı, Sakin ve Soğukkanlı olmalı
İyi iletişim becerisine sahip olmalı
Emin olmadığı uygulamalardan kaçınmalı
İlkyardımın temel uygulamaları nelerdir?
(KBK) olarak ifade edilir :
Koruma
Bildirme
Kurtarma
Koruma:
Kaza sonuçlarının ağırlaşmasını önlemek için olay yerinin değerlendirilmesini kapsar. En önemli işlem, olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek güvenli bir çevre oluşturmaktır.
Olay yerinin değerlendirilmesinde yapılacaklar nelerdir?
Olay yeri, yeterince görünebilir biçimde işaretlenmelidir. Kaza noktasının önüne ve arkasına gelebilecek araç sürücülerini yavaşlatmak ve olası bir kaza tehlikesini önlemek için uyarı işaretleri yerleştirilmelidir. Bunun için üçgen reflektörler kullanılmalıdır.
Kazaya uğrayan aracın kontak anahtarı kapatılmalıdır.
Olay yerinde hasta/yaralılara yapılacak yardımı güçleştirebilecek veya engelleyebilecek meraklı kişiler olay yerinden uzaklaştırılmalıdır.
Olası infilak ve yangın riskini önlemek için olay yerinde sigara içilmemelidir.
Gaz varlığı söz konusu ise oluşabilecek zehirlenmelerin önlenmesi için gerekli önlemler alınmalıdır.
Gaz tüpünün vanası kapatılmalıdır.
Kıvılcım oluşturacak ışıklandırma veya çağrı araçlarının kullanılmasına izin verilmemelidir
Bildirme:
İlkyardım gerektiren bir durumda Türkiye'de telefon iletişimleri112 acil telefon numarası üzerinden gerçekleştirilmelidir.
- Açık Adres
- Kazazedelerin Sayısı
- Kazazedelerin Durumu
Kısa Öz ve Anlaşılır bir şekilde bildirilmelidir.
Kurtarma (Müdahalede bulunma):
Olay yada kaza yerinde, hasta yada yaralılara hızlı ancak sakin bir şekilde yapılan müdahaleleri kapsar.
İlkyardımcının müdahale ile ilgili yapması gerekenler nelerdir?
Hasta/yaralıların durumunu değerlendirmek (ABC) ve öncelikli müdahale edilecekleri belirlemek,
Hasta/yaralıların korku ve endişelerini gidermek,
Hasta/yaralılara müdahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek,
Hasta/yaralının durumunun ağırlaşmasını önlemek için kendi kişisel olanakları ile gerekli müdahalelerde bulunmak,
Hasta/yaralıyı sıcak tutmak,
Hasta/yaralının yarasını görmesine izin vermemek,
Hasta/yaralının bilinci kapalı ise ağızdan hiçbir şey verilmemelidir.
Hasta/yaralıları hareket ettirmeden müdahale yapmak,
Hasta/yaralıların en uygun yöntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevk edilmesini sağlamak (112),
Ağır yaralıları, hayati tehlike olmadığı sürece asla yerinden kıpırdatmamak.
Hasta/yaralıların endişeleri giderilmeli, nazik ve hoşgörülü olmalıdır.
Hasta / yaralının ilk değerlendirmesi nasıl olmalıdır?
* Hasta / yaralıya sözlü uyaran yada hafifçe omzuna dokunarak “iyi misiniz?” diye sorularak bilinç durumu değerlendirmesiyapılır.
* Bilinç Durumu yerinde ve acil müdahale gerektirecek bir durum yoksa araçtan çıkarılmaz. Bilinci yerinde değil veya acil müdahale gerektirecek bir durum varsa çıkartılır.
* Kazazede araçtan mümkünse 3-4 kişi ile Baş-Boyun-Bel (Omurga) ekseni düzlüğünü bozmadan yardımlaşarak çıkarılmalıdır.* Yangın- Boğulama durumlarında veya yalnız kalınan durumlarda tek kişi ile Rentek Manevrası yöntemi ile çıkarılmalıdır.
Araç içindeki yaralıyı taşıma
(RENTEK manevrası)Kaza geçirmiş yaralı bir kişiyi eğer bir tehlike söz konusu ise omuriliğine zarar vermeden çıkarmada kullanılır.
Bu uygulama solunum durması; yangın tehlikesi vb olağanüstü durumlarda uygulanacaktır.
Öncelikle hasta/yaralının ayaklarının pedalların arasına sıkışmamış olduğundan emin olunmalıdır ve varsa emniyet kemeri çıkartılmalıdır.
İlkyardımcı ;
Yaralıya yan taraftan yanaşır.
Bir eliyle yaralının kolunu, diğer eliyle de çenesini kavrayarak boyun tespiti yapar.
Yaralının baş-boyun-gövde eksenini mümkün olduğunca hareket ettirmeden bütün halinde araçtan dışarı çeker.
Yaralı dışarı alındıktan sonra yavaşça yere veya sedyeye konur.
Bilinç durumunun değerlendirilmesinin ardındanhavayolu açıklığının değerlendirilmesi, solunumun değerlendirilmesi ve dolaşımın değerlendirilmesi aşamaları gelir. İlk değerlendirme sonucu hasta/yaralının bilinci kapalı fakat solunum ve nabzı varsa derhal Sabit Yan Yatış Pozisyonuna (koma pozisyonuna) getirerek diğer yaralılar değerlendirilir.
Buna göre hasta/yaralının ilk değerlendirilme aşamaları şunlardır:
- Havayolu açıklığının değerlendirilmesi
Özellikle bilinç kaybı olanlarda dil geri kaçarak solunum yolunu tıkayabilir yada kusmuk, yabancı cisimlerle solunum yolu tıkanabilir. Havanın akciğerlere ulaşabilmesi için hava yolunun açık olması gerekir.
Hava yolu açıklığı sağlanırken hasta/yaralı baş, boyun, gövde ekseni düz olacak şekilde yatırılmalıdır.
Bilinç kaybı belirlenmiş ise ağız içi kontrol edilmeli ve yabancı cisim varsa bir bez aracılığı ile çıkarılmalıdır.
Daha sonra bir el hasta / yaralının alnına konarak, diğer elin 2-3 parmağı ile çene tutularak baş geriye doğru itilip baş-çene pozisyonu verilir. Bu işlemler sırasında sert hareketlerden kaçınılmalıdır.
- Solunumun değerlendirilmesi
İlkyardımcı, başını hasta/yaralının göğsüne bakacak şekilde yan çevirerek yüzünü hasta/yaralının ağzına yaklaştırarak Bak-Dinle-Hisset yöntemi ile solunum yapıp yapmadığını 10 saniye süre ile değerlendirir:
Solunum hareketini gözler,
Solunum sesini dinler,
Hasta/yaralının nefesini yanağında hissetmeye çalışır,
Solunum yoksa derhal yapay solunuma başlanır.
- Dolaşımın değerlendirilmesi
Dolaşımın değerlendirilmesi için ilkyardımcı çocuk ve yetişkinlerde şah damarından, bebeklerde üst kol atardamarından 3 parmakla 5 saniye süre ile nabız almaya çalışılır. Bu süre içinde nabız alınmıyorsa derhal dış kalp masajına başlanır.
Solunum ve kalp durması nedir?
Solunum durması: Solunum hareketlerinin durması nedeniyle vücudun yaşamak için ihtiyacı olan oksijenden yoksun kalmasıdır. Hemen yapay solunuma başlanmaz ise bir süre sonra kalp durması meydana gelir.
Kalp durması: Bilinci kapalı kişide büyük arterlerden nabız alınamaması durumudur. Kalp durmasına 5 dakika içinde müdahale edilmezse dokuların oksijenlenmesi bozulacağı için beyin hasarı oluşur.
Temel yaşam desteği nedir?
Hayat kurtarmak amacı ile solunumu ve / veya kalbi durmuş olan kişiye, yapay solunum yaparak akciğerlerine oksijen gitmesini ve dış kalp masajı yaparak kalpten kan pompalanmasını sağlamak suretiyle yapılan ilaçsız müdahalelerdir.
İlkyardımın ABC si nedir?
Bilinç kontrol edilmeli, bilinç kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir:
- Hava yolu açıklığının değerlendirilmesi
- Solunumun değerlendirilmesi ( Bak-Dinle-Hisset)
- Dolaşımın değerlendirilmesi (Şah damarından 5 saniye nabız alınarak yapılır)
Hava yolunu açmak için Baş-Çene pozisyonu nasıl verilir?
Bilinci kapalı bütün hasta / yaralılarda solunum yolu kontrol edilmelidir. Çünkü dil geriye kayabilir yada herhangi bir yabancı madde solunum yolunu tıkayabilir. Ağız içi kontrol edilerek temizlendikten sonra hastaya baş-çene pozisyonu verilir.
Bunun için ;
Bir el alna yerleştirilir,
Diğer elin iki parmağı çeneye yerleştirilir,
Baş geriye doğru itilir.
Böylece dil yerinden oynatılarak hava yolu açıklığı sağlanmış olur.
Hava yolu tıkanıklığı nedir?
Hava yolunun solunumu gerçekleştirmek için gerekli havanın geçişine engel olacak şekilde tıkanmasıdır. Tıkanma tam tıkanma yada kısmi tıkanma şeklinde olabilir.
Tam tıkanma:
Tam tıkanma belirtileri:
Nefes alamaz,
Acı çeker, ellerini boynuna götürür,
Konuşamaz,
Rengi morarmıştır,
Bu durumda Heimlich manevrası yapılır .
Tam tıkanma olan kişilerde Heimlich manevrası nasıl uygulanır?
Bilinçli kişilerde Heimlich manevrası;
Hasta ayakta ya da oturur pozisyonda olabilir
Arkadan sarılarak gövdesi kavranır,
Bir elin baş parmağı midenin üst kısmına, göğüs kemiği altına gelecek şekilde yumruk yaparak konur. Diğer el ile yumruk yapılan el kavranır,
Kuvvetle arkaya ve yukarı doğru bastırılır,
Bu hareket 5-7 kez yabancı cisim çıkıncaya kadar tekrarlanır,
Şah damarından nabız ve solunum değerlendirilir,
Tıbbi yardım istenir (112).
Bilinçsiz kişilerde Heimlich manevrası:
Hasta yere yatırılır.Yan pozisyonda sırtına 5 kez vurulur,
Tıkanma açılmadığı taktirde hasta düz bir zeminde başı yana çevrilir,
Hastanın bacakları üzerine ata biner şekilde oturulur,
Bir elin topuğunu göbek ile göğüs kemiği arasına yerleştirilir. Diğer el üzerine konur,
Göbeğin üzerinden kürek kemiklerine doğru eğik bir baskı uygulanır,
Şah damarından nabız ve solunum değerlendirilir,
İşleme yabancı cisim çıkıncaya kadar devam edilir,
Tıbbi yardım istenir (112),
Bu hareketi 5-7 kez yabancı cisim çıkıncaya kadar ya da yardım gelinceye kadar devam edin,
Bebeklerde Heimlich Manevrası:
Bebek ilkyardımcının bir kolu üzerine ters olarak yatırılır,
Baş ve diğer parmaklarla boynundan sıkıca tutularak öne doğru eğilir ,
Başı gergin ve gövdesinden aşağıda bir pozisyonda tutulur,
5 kez el bileğinin iç kısmıyla omuz arası bölgesinden çok hafif olmayacak şekilde vurulur,
Diğer kolun üzerine sırtüstü başı elle kavranarak çevrilir,
Yabancı cisim çıkmış mı bakılır,
Çıkmadıysa başı gövdesinden aşağıda olacak şekilde tutulur,
5 kez iki parmakla göğüs kemiğinin ait kısmından baskı uygulanır ,
Yabancı cisim çıkana kadar devam edilir,
Tıbbi yardım istenir (112).
Kısmi tıkanma:
Kısmi tıkanma belirtileri:
Öksürür
Nefes alabilir
Konuşabilir
Bu durumda hastaya dokunulmaz, öksürmeye teşvik edilir.
Yapay solunum nasıl yapılır?
g Hasta/yaralının solunum yolu açıldıktan sonra, solunum Bak-Dinle-Hisset yöntemi ile değerlendirilir,
g Solunum yoksa tıbbi yardım istenir (112),
g Hemen yapay solunuma başlanır,
g Hasta akciğerine 400-600 ml hava gidecek şekilde ağızdan iki kez üflenir,
g Şah damarından nabız kontrolü yapılır. Dakikada 15-20 kez olacak şekilde yapay solunuma devam edilir. 1-8 Yaş arası Çocuklarda 20-25 kez 1 yaşın altındaki bebeklerde dakikada 36-40 kez olacak şekilde hava verilir,
g Bu şekilde verilen hava hayati organları koruyacak yeterli oksijene sahiptir (%16-18),
g Bebeklerde ve çene kilitlenmesi vb. durumlarda yetişkinlerde, yapay solunum ağızdan buruna hava verilerek yapılmalıdır,
g Yapay solunumun etkili olup olmadığı Bak-Dinle-Hisset yöntemi ile, 2-3 dakikada bir kontrol edilmelidir,
g Nabız olup olmadığını anlamak için şah damarından kontrol edilmelidir,
g İlkyardım kendini korumak için yapay solunum sırasında ince bir tülbent, gazlı bez vb. kullanabilir.
Dış kalp masajı nasıl yapılır?
¤ Yapay solunum sırasında şah damarından 5 saniye süre ile nabız kontrolü yapılır, nabız yoksa dış kalp masajına başlanır.
¤ Alttaki kaburgalar elle tespit edilir, eller kaydırılarak göğüs kemiğinin alt ucu belirlenir.(Göğüs kemiğinin 1/3 alt kısmına)
¤ Her iki kaburganın birleştiği noktaya (sternum ucu) iki parmak konur ve üstüne diğer el topuğu yerleştirilerek bası noktası tespit edilir. Bu elin üzerine diğer el yerleştirilir.
¤ Vücut ağırlığı ile kaburga kemikleri 4-5 cm içe çökecek (yandan bakıldığında göğüs yüksekliğinin 1/3’ü kadar ) ritmik olarak sıkıştırma-gevşetme şeklinde bası uygulanır. Erişkinlerde dakikada 60-80 bası uygulanmalıdır.
¤ Dış kalp masajı 1 yaşın altındaki bebeklerde göğüs kemiği alt ucuna iki parmakla, göğüs kemiği 1-1,5 cm içe çökecek şekilde dakikada 100-120 bası olarak yapılır. 1-8 yaşına kadar çocuklarda tek elle 2.5-5 cm çökecek şekilde dakikada 100-120 bası yapılmalıdır (yandan bakıldığında göğüs yüksekliğinin 1/3’ü kadar).
¤ Yapay solunum ve dış kalp masajı birlikte uygulandığında , yetişkinlerde tek ya da iki ilkyardımcı ya da iki ilkyardımcı ile 15/2 olarak uygulanır. Bebek ve 1-8 yaş çocuklarda ise 5/1 olarak uygulanır.
¤ Her siklusta hasta/yaralının solunumu ve şah damarından 5 saniye süre ile nabzı kontrol edilmelidir (1 siklus:15 kalp masajı ve 2 yapay solunumun 4 kez uygulanmasıdır).
¤ Temel yaşam desteğine başlarken eğer çevrede biri varsa hemen 112 aratılmalıdır. Eğer ilkyardımcı yalnız ise 1 siklusdan sonra kendisi yardım çağırmalıdır.
¤ Temel yaşam desteğine bu konuda eğitim almış bir sağlık personeli gelinceye kadar devam edilmelidir.
İnsan Vücudu ?
Hücre
Doku
Organ
Sistem
Hareket Sistemi
Vücudun desteklenmesini, hareket etmesini sağlar ve koruyucu görev yapar. Hareket sistemi şu yapılardan oluşur:
Kemikler
Eklemler
Kaslar
Dolaşım Sistemi
Vücut dokularına kan yoluyla oksijen, besin, hormon, bağışıklık elemanı ve benzeri elemanları taşır ve yeniden geriye toplar.
Dolaşım sistemi şu yapılardan oluşur:
Kalp
Kan damarları (Atardamar,Toplardamar,Kılcal damar)
Kan (İnsan Vücudunda vücut ağırlığının 1/13 oranında kan vardır )
Sinir Sistemi
Bilinç, anlama, düşünme, algılama, hareketlerin uyumu, hareketlerin dengesi, iç organların çalışması, solunum ve dolaşımı sağlar. Sinir sistemi şu yapılardan oluşur:
Beyin
Beyincik
Omurilik
Omurilik soğanı
Solunum Sistemi
Vücuda gerekli olan gaz alışverişi görevini yapar. Böylece, hücre ve dokuların oksijenlenmesini sağlar. Solunum sistemi şu organlardan oluşur:
Solunum yolları
Akciğerler
Boşaltım Sistemi
Kanı süzerek, vücuda gerekli olan maddelerin vücutta tutulmasını, zararlı olanların ise atılmasını sağlayarak vücutta iç dengeyi korur. Boşaltım sistemi şu organlardan oluşur:
İdrar borusu
İdrar kesesi
İdrar kanalları
Böbrekler
Sindirim Sistemi
Ağızdan alınan besinlerin öğütülmesi, sindirilmesi ve kan dolaşımı vasıtasıyla vücuda dağıtılmasını sağlar. Sindirim sistemi şu organlardan oluşur:
Dil ve dişler
Yemek borusu
Mide
Safra kesesi
Pankreas
Barsaklar
Karaciğer
Kanama nedir?
Damar bütünlüğünün bozulması ile kanın damar dışına (vücudun içine veya dışına doğru) akmasıdır.
Kanamanın ciddiyeti aşağıdaki durumlara bağlıdır:
* Kanamanın hızına
* Vücutta kanın aktığı bölgeye
*Kanama miktarına
*Kişinin fiziksel durumu ve yaşına
Kaç çeşit kanama vardır?
Vücutta kanın aktığı bölgeye göre 3 çeşit kanama vardır:
Dış kanamalar: Kan yaradan vücut dışına doğru akar.
İç kanamalar: Vücut içine kanama olduğu için gözle görülemez.
Doğal deliklerden olan kanamalar:Kulak, burun, ağız, anüs, üreme organlarından olan kanamalardır.
- Kanama Atardamar(Arter), Toplardamar(Ven) veya kılcal damar kanaması olabilir.
- Atardamar kanamaları kalp atımları ile uyumlu olarak kesik kesik Fışkırır tarzda akar ve açık Kırmızı renklidir.
- Toplardamar kanamaları ise koyu Kırmızı renkli ve şerit şeklindedir.
- Kılcal damar kanaması Normal kırmızı renkli ve sızıntı şeklindedir.
- Kanamanın değerlendirilmesinde, şok belirtilerinin izlenmesi çok önemlidir
Kanamalarda ilkyardım uygulamaları nelerdir?
Dış kanamalarda ilkyardım:
. Hasta / yaralının durumu değerlendirin (ABC),
. Yardım çağırın (112),
. Yara / kanama değerlendirin,
. Kanayan yer üzerine temiz bir bezle bastırın,
Kanama durmazsa ikinci bir bez konarak basınç arttırın,
. Gerekirse bandaj ile sararak basınç uygulayın,
. Kanayan yere en yakın basınç noktasına baskı uygulayın,
. Kanayan bölge yukarı kaldırın,
. Çok sayıda yaralının bulunduğu bir ortamda tek ilkyardımcı varsa, yaralı güç koşullarda bir yere taşınacaksa, uzuv kopması varsa ve baskı noktalarına baskı uygulamak yeterli olmuyorsaturnike uygulayın,
Şok pozisyonu verin,
. Sık aralıklarla yaşam bulguları değerlendirin (2-3dk),
. Kanayan bölge dışarıda kalacak şekilde üstünü örtün,
. Yapılan uygulamalar varsa turnike ile ilgili bilgileri yazın,
. Hızla sevk edilmesi sağlayın.
Hangi durumlarda turnike uygulanmalıdır?
Çok sayıda yaralının bulunduğu bir ortamda tek ilkyardımcı varsa (Kanamayı durdurmak ve daha sonra da diğer yaralılarla ilgilenebilmek için),
Yaralı güç koşullarda bir yere taşınacaksa,
Uzuv kopması varsa
Baskı noktalarına baskı uygulamak yeterli olmuyorsa turnike uygulanmalıdır.
Turnike uygulaması kanamanın durdurulamadığı durumlarda başvurulacak en son uygulamadır, eskisi kadar sık uygulanmamaktadır. Çünkü, uzun süreli turnike uygulanması sonucu doku harabiyeti meydana gelebilir yada uzvun tamamen kaybına neden olabilir.
Turnike uygulamasında dikkat edilecek hususlar neler olmalıdır?
Turnike uygulamasında kullanılacak malzemelerin genişliği en az 8-10 cm olmalıdır.
Turnike uygulamasında ip, tel gibi kesici malzemeler kullanılmamalıdır.
Turnikeyi sıkmak için tahta parçası, kalem gibi malzemeler kullanılabilir.
Turnike kanama duruncaya kadar sıkılır, kanama durduktan sonra daha fazla sıkılmaz.
Turnike uygulanan bölgenin üzerine hiçbir şey örtülmez.
Turnike uygulamasının yapıldığı saat bir kağıda yazılmalı ve yaralının üzerine asılmalıdır.
Uzun süreli kanamalardaki turnike uygulamalarında, kanayan bölgeye göre 15-30 dakikada bir turnike 5-10 saniye gevşetilmelidir.
El ve ayak kopmalarında turnike nasıl uygulanır?
Uzuv kopmaları, kaza ve yaralanmalarda atardamar yaralanmalarına neden olarak ölüme yol açmaktadır.
Kopmuş olan uzvun kanama kontrolü yapılır, tampon yapılır ve kapatılır.
Turnike uzvun koptuğu bölgeye en yakın olan ve deri bütünlüğünün bozulmamış olduğu bölgeye uygulanır.
Turnike uygulandıktan sonra sıkılaştırılarak uzuvdaki kanama kontrol edilir.
Kopmuş uzuv parçası, su geçirmeyen bir plastik torbaya konur.
Daha sonra kopmuş uzuv parçasının konduğu plastik torba ağzı kapatıldıktan sonra, içerisinde 1 ölçek suya 2 ölçek buz konulmuş ikinci bir
torbaya yada kovaya konulur. Bu şekilde, kopmuş uzuv parçasının buz ile direkt teması önlenmiş ve soğuk bir ortamda taşınması sağlanmış olur.
Torbanın üzerine kopan uzuv parçasının sahibine ait kimlik bilgileri kaydedilir ve yaralı ile aynı araca konarak en çok 6 saat içerisinde sağlık kuruşuna sevki sağlanır.
İç kanamalarda ilkyardım
İç kanamalar, şiddetli travma, darbe, kırık, silahla yaralanma nedeniyle oluşabilir. Hasta / yaralıda şok belirtileri vardır.
İç kanama şüphesi olanlarda aşağıdaki uygulamalar yapılmalıdır:
İç kanamanın belirtileri nelerdir?
Soğuk Soğuk Terleme
Hızlı ve zayıf nabız
Ciltte solukluk, soğukluk ve nemlilik
Bilinç seviyesinde azalma
Hızlı ve yüzeyel solunum
Dudaklar veya mukozada solukluk yada morarma
Susuzluk hissi
Kan basıncında düşme
<span style
Benzer makaleler:Yorum ekleDuyurularKullanıcı GirişiPopüler haberler
Tüm Hakları Saklı ve Neba Eğitim Kurumlarına Aittir. Site İçeriğinin İzinsiz Kopyalanması YASAKTIR.