Ody - Üdy Dersi

LOJİSTİK, SEVKIYAT VE DEPO YÖNETİMİ

 

 

LOJİSTİĞİN TARİHÇESİ

 

• İlk Lojistik uygulamalar askeri ve harp sahalarında olmuştur.
• Esas önem II.Dünya savaşı sırasında anlaşılmış ve sonrasında bilimsel bir konu gözüyle bakılmaya ve uygulanmaya başlanmıştır.
• Dünyada Lojistiğin gelişimini açıklamak gerekirse;tarihi aşamaları şöyle sıralayabiliriz;

 

--   1940-1960:Lojistik Aşamasını kurma

--   1960-1970:Lojistik fikrinin yerleşmesi ve itibar kazanması

--   1970-1980:Önceliklerin ve modellerin değişme çağı

--   1980-Günümüze kadar:Ekonomik ve teknik değişimin yeni çağı

 

 

LOJİSTİĞİN ÖNEMİ

 

• Ürünlerinin  kalitelerinin birbirine eşit olduğu hatta içeriklerinin aynı olduğu küresel bir pazarda şeçim kriteri,bulunabilirlik ve fiyat olmuştur.Son kullanıcı dilediği zaman,dilediği malı dilediği koşullarda  ve kabul ettiği fiyata alma hakkına kavuşmuştur.Bu da ancak kullanıcıya en uygun şartlarda iletilmesine yani lojistik hizmetlerinin verilmesi bağlıdır.Lojistik hizmetlerde dünya üzerinde üretici kuruluşlar tarafından değil,bu amaçla kurulmuş ve alt yapılarını tamamlamış lojistik kuruluşları yani 3PL (Third Party Lojistikçiler) tarafından sağlanmaktadır.

 

 

LOJİSTİK KAVRAMI VE TEMEL LOJİSTİK FAALİYETLERİ

 

 

Ø       İş Hayatında (Business Logistics)

 

 

    “...tedarik zincirinin bir parçası olarak değerlendirilmekte ve hammadde, yarı-mamul, mamul ve ilgili bilgilerin üretim noktasının başından tüketim noktasına kadar, müşteri gereksinimlerini karşılamak amacıyla, etkin  ve düşük  maliyetli bir şekilde akış ve  depolanması süreçlerinin, planlanması, uygulama ve kontrol edilmesi olarak tanımlanmaktadır.”

 

 

 

Ø       Show dünyasında (Event Logistics)

   “Bir performansın başarıyla planlanması ve gerçekleştirilmesi için ihtiyaç duyulan eleman, tesis ve faaliyetler ağının bütünü”

 

 

Ø       Askeriyede (Military Logistics)

    “Bir askeri birliğin operasyon yeteneğini destekleyecek tüm unsurların tasarımı ve uygulaması, ilgili ekipman ve malzemenin sağlanarak savaşta ve barışta etkinliğin ve hazırlığın garantilenmesi”

 

LOJİSTİK KAVRAMI VE TEMEL LOJİSTİK FAALİYETLERİ

 

• Satın alma,ithalat,ihracat,depolama,elleçleme,stok kontrol,nakliye,araç-kargo takibi v.b faaliyetlerin tümüdür.
• Bütünleşik Lojistik:İşletmenin gelen ve giden tüm lojistik faaliyetlerinin toplam maliyetinin en aza indirilmesi,koordinasyonun arttırılması,kalitenin arttırılması ve verimliliğin yükseltilmesi v.b amaçlar çerçevesinde bütünsel bakış açısıyla yönetilmesidir.
• Giden Lojistik(Outbound):Şirket ile müşteriler arasında gerçekleşen sipariş işlemleri,paketleme,dağıtım,araç-kargo takibi,teslimat,iadeler,vçb lojistik faaliyetlerdir.
• Gelen Lojistik(Inbound):Tedarikçiler ile şirket arasında gerçekleşen rota seçimi,taşıma,araç-kargo takibi,v.b lojistik faaliyetlerdir.
• Tersine Lojistik(Geri Dönüşlü Lojistik):Tedarikçilerden alınan malların müşterilere yapılan teslimat sonrası hasar,iade,ret ambalaj,malzemelerin geri kazanımı,kullanım süresi dolma,modası geçme,elden çıkarma,onarma,ve diğer nedenlerle malların ve ambalaj malzemelerinin tedarikçiye geri dönüş sürecidir.
• Tersine Lojistik(Geri Dönüşlü Lojistik):Tedarikçilerden alınan malların müşterilere yapılan teslimat sonrası hasar,iade,ret ambalaj,malzemelerin geri kazanımı,kullanım süresi dolma,modası geçme,elden çıkarma,onarma,ve diğer nedenlerle malların ve ambalaj malzemelerinin tedarikçiye geri dönüş sürecidir.
• Yeşil Lojistik:Çevreye en az zarar verecek şekilde lojistik faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi amacıyla tüm lojistik faaliyetlerinin çevre üzerindeki olumsuz etkisini ölçmek  ve en az indirmeye çalışmaktır.
• Üçüncü Taraf Lojistik:Üçüncü parti lojistik şirketlerini, bir şirketlerini, bir şirketin lojistik fonksiyonlarının tümünü yada bir kısmını yerine getiren dış tedarikçiler olarak tanımlamak mümkündür. Üçüncü parti şirketlerine bırakılan lojistik fonksiyonları özellikle taşıma, depolama, dağıtım gibi işletme yatırımını yüksek düzeyde gerektiren hizmetler olmaktadır

     Bugün 3PL çözüm ortakları çok farklı alanlarda hizmet sunabilmektedirler. Bu

     hizmetler üç ana başlık altında incelenebilir.

     Operasyon : Nakliye, depolama hizmetleri, idari fonksiyonlar, karar desteği.

     Yönetim :  Trafik yönetiminden başlayarak tüm lojistik fonksiyonlarını yönetimi.

     Strateji : Dağıtım ağı tasarımı

• Dördüncü Taraf Lojistik:Müşteriye kapsamlı tedarik zinciri çözümü sunmak için,kendi organizasyon kaynaklarını,3PL şirketleri ile bir araya getiren ve tüm zincirin tasarımını ve yönetimini üstlenen şirketlerdir.

 

 

LOJİSTİK YÖNETİMİNİN BAŞARIYLA UYGULANDIĞI ŞİRKETLERDE;

 

• Envanter %50 azalmıştır.

•  Zamanındaki teslimatlar %40 artmıştır.

•  Kümülatif dönüşüm zamanı %27 azalmıştır.

•  Ciro %17 artmıştır.

•  Cirodaki lojistik sistemin toplam maliyetlerinin payı %20 azalmıştır.

•  Sipariş gelmeden paketleme yapılmayacağı için mamul stoku
•   %50 azalır.

•  Envanter yalnızca 2 kat artarken sipariş verildiğinde stokta mal

      bulunmamasından kaynaklanan kayıplar 9 kat azalmıştır.

 

LOJİSTİĞİN DAYANDIĞI TEMELLER

 

• Strateji (maliyet minimizasyonu, katma değer, kontrol/uyarlanabilirlik)
• Yapı (fonksiyonel ve organizasyonlar arası bütünleşme)
• Kapasite (lojistik ağının tasarımı , ağın belli başlı noktalarındaki stok seviyeleri, kanal sistemi yapısı vb. )
• Hareket (malzeme hareketi, bilgi akışı, fiziksel mal akışları)
• İnsan (fonksiyonel bütünleşme, organizasyonlar arası ilişki ve etkileşim)
• Finansal öğeler (sermaye altyapısı, Pazar hareketleri) Fiziksel Olanaklar

 

LOJİSTİKTE KALİTE ANLAYIŞI

 

v       Kaizen, Kanban ve  JIT Modeli.

Ø       Kaizen nedir

Ø       Kanban  nedir

Ø       JIT nedir

• JIT ile ilgili kavramlar

 

KAIZEN;

 

• “Kai”-Gelişim,”Zen”-Daha iyi anlamındadır
• Sürekli gelişme isteği demektir.Bu Japonlar tarafından kullanılan bir yaşam biçimidir.
• Amaç;

   Kaliteye fedakarlık yaparak ulaşmaktır.

 

KANBAN

 

• Kanban Japonca Kart anlamına gelmektedir.Tam zamanında Üretim/Dağıtım sistemlerinde ihtiyaç duyulan malzemenin,ihtiyaç duyulduğu zaman ve miktarda temini sağlayacak şekilde üzerinde bilgi taşıyan karttır.
• Operasyonel mükemmellik sağlar ve çalışan motivasyonuna,müşteri memnuniyetini geliştirir.

 

JIT(JUST-IN-TIME)

• Malzemenin alınıp, işlenip, paketlenerek depolanmasına hatta bakım onarıma kadar her yerde,firmanın müşteri memnuniyetini artırmasına ve düşük maliyetli ürün üretmesine olanak sağlayan bir stratejidir.
• İsrafı engellemesi,kalite kontrolünü sağlanması ve personel politikalarını yürütmesi  bakımından bir çok yarar sağlar.
• Amaç; Ayrıntılar önemli,her zaman büyük gayret,hızlı ve ucuz tesisleşme,bilgiler açık ve paylaşılabilir,birimler arasında uyumlaşma,ekip çalışması,Tek tip üretim,birden fazla beceriye sahip elemanlar…

 

LOJİSTİKTE DIŞ KAYNAK KULLANIMI

 

• Şirketlerin kendi temel (Core) faaliyetlerine daha fazla odaklanarak rekabet avantajı sağlamak maliyetleri azaltmak,kaliteyi yükseltmek,verimliliği artırmak,sabit maliyetleri değişken maliyetler haline dönüştürmek,ilgili tedarikçinin uzmanlık,yatırım ve hazır ve hazır iş gücünden yararlanmak için kendine uzmanlık alanına girmeyen faaliyetleri bu konuda uzmanlaşmış organizasyon dışındaki işletmeler aracılığıyla gerekli kalite standartlarına  uygun bir biçimde sağlanmasına imkan veren bir yönetim stratejisidir.
• Stratejik iş ortaklığı

 

LOJİSTİK BİLGİ SİSTEMLERİ

• Lojistik yönetiminde kullanılan bilgisayar donanım ve yazılım sistemlerdir.
• Lojistik sektöründe yazılımlar şu amaçlı kullanılmaktadır.

            --Tedarik Zincirini Optimize etmek için;

    --Bu süreçte sevkıyat,depolama ve dağıtım hizmetlerinin

organizasyonu için;

    --Müşteriye değer katan hizmet sunmak için;

    --Operasyonel Hizmetlerdeki verimliliği takip etmek için;

    --Birimler arası entegrasyon sağlamak için;

 

 

LOJİSTİK HARİTA VE AMACI

• Seçilen bir bölgede seçilen bir sektör veya mal için tüm nakliye,depolama ve diğer lojistik faaliyetler gösteren faaliyetlerdir.

   Amaç;

• Sapmaları en az düzeye indirme,

• En az düzeyde stok bulundurma,

• Malları en yüksek düzeyde birleştirme,

• Kalite kontrol ve mamul yaşam periyodunu desteklemektir.

LOJİSTİK MALİYETLERİ

• Lojistik operasyonlar sırasında oluşan navlun, depolama,hasar ve kayıp,geç teslimat,bilgi işlem ve iletişim,stok bulundurma,atıl malzeme kullanımı v.b maliyetlerdir.

 

 

 

LOJİSTİK MALİYETLERİ VE ORANLARI

 

• Taşıma Maliyetleri                                           %50-65
• Envanter ve Malzeme Elleçleme Maliyetleri    %20-35
• İşletme Yerleşim Tasarımı Maliyeti                      %10

(Depo ve Dağıtım Merkezlerinin Planlaması ve Yönetimi)

• İletişim ve Bilgi Maliyetleri

(Talep tahminleri,sipariş süreçleri,üretim programlama)

 

 

 

LOJİSTİKTE KRİTİK BAŞARI FAKTÖRLERİ

 

• Verilerin Sistematik bir biçimde toplanması ,depolanması ve kolay ulaşılabilmesi
• Verilerle planlama ve performans değerlendirilmesi yapılması ve bunula beraber yeterli,fonksiyonel sorumluluk almayı seven insanlarla çalışılması;
• Hizmet Stratejisinin Belirlenmesi
• Şirket içi Eğitim;
• Müşteri ziyaretleri ve ilişki dinamiklerinin denetlenmesi
• Ön yeterlilik analizleri,eldeki bilgi sürekli analiz edilmeli
• Planlama;Bilmiyorsak Planlayamayız…
• Pazar bilgisi ile Bilimsel Bilgiyi birleştirerek farklılaşılmalı ve değer oluşturulmalı

 

• Tedarik Zinciri İçindeki Toplam Stokların En Aza

  indirilmesi

• Lojistik Faaliyetlerin Etkinlik(planlara uyma) ve Verimlilik(çıktı/girdi) Oranlarının Artırılması
• Müşteri İlişkilerinin Geliştirilmesi, Müşteri Odaklılığın Artırılması
• Riskin ve Kazancın Adil Paylaşımı
• Sabit Maliyetlerin Değişken Maliyet Haline Dönüştürülmesi
• Lojistik Yönetim Giderlerinin Azaltılması

 

LOJİSTİK OPTİMİSYONU

• Lojistik faaliyetler ve sistemlerin analizi,yöneylem araştırması((sorunların bilimsel yöntemle modellenmesi ve çözülmesi) ,istatistiksel karar verme,v.b yaklaşımlar kullanılarak modellenmesi,kurulan modellerin testlerinin yapılması ve öngörülen amaçlar doğrultusunda uygun çözüm seçeneklerinin elde edilmesidir.

 

TÜRKİYEDE LOJİSTİĞİN KUVVETLİ ve ZAYIF YÖNLERİ

Ø       KUVVETLİ YÖNLERİ

• Büyük lokal iş potansiyeli var.
• Kara Nakliyesinde boş kapasite var;buda maliyetin düşmesine neden olmaktadır.
• Altyapı potansiyeli yeterlidir.
• Araçların Avrupa standartlarına göre teçhiz edilmesi
• Hizmet Kalitesinin ve Nakliye verimliğinin günden güne artırılması

 

Ø       ZAYIF YÖNLERİ

• Üretim ölçekleri küçüktür,
• Tecrübeli eleman özellikle yönetici eksiği vardır.
• İthalat ve ihracat formaliteleri çok fazla
• Bilgi teknolojisi kullanımı oranı düşüktür.
• Eldeki mevcudun modernize edilememesi; 

LOJİSTİK VE SUPPLY-CHAİN  MANAGEMENT KAVRAMLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

 

• Tedarik zincirinin amacı, bir işletme için kesintisiz üretimi sağlamak amacıyla hammaddeden tüketime kadar olan zinciri kurumlara artı değer kazandırılması amacıyla planlanması olurken;

• Lojistik ise aynı yönetimi tüketiciyi temel alarak planlama işlemi olarak tanımlanmaktadır. Bu kısa tanım hangi terimin nerde kullanılacağı konusunda karmaşa yaratmaktadır.

DEPOLAMA VE HİZMETLERİ

• Bir malın kullanılmak ya da sevk edilmek üzere belirlenen koşullara uygun olarak stoklanması işlemidir.

    Diğer bir deyişle; 

• İşletmelerin üretim sürecinde kullanacakları hammade, kompenent, yardımcı malzemeler ile bakım-onarım sarf malzemeleri ve yedek parçaların stoklanması ve yönetilmesine malzeme depolama, üretim sonucundaki son mamullerin stoklanması ve envanterlerin yönetilmesine mamul depolama denilmektedir. 

DEPOLAMA MALİYETİ

• Malın Depolanması için kira, amortisman,işçilik,sigorta,genel giderler gibi yapılan masrafların tümüdür.

 

DEPO YÖNETİMİNDEKİ ÖNEMLİ NOKTALAR

• Deponun düzenli olması
• Mal Kabulü veYerleştirme,
• Stok Yönetimi,
• Sayım,İşgücü yönetimi,
• Toplama,Ambalajlama,
• Barkodlama,RF Sistemleri,
• Otomatik Malzeme Taşıma sistemleri
• Kazanılan hız sayesinde maliyetlerin düşürülmesi,

 

Depo Yönetimi bir şirket için;

• Envanteri azaltır.
• Depo yönetim sistemleri, işçilik maliyetlerini azaltır,
• Depolama kapasitesini artırır,
• Müşteriye verilen hizmetin kalitesi artar.
• Envanterin doğruluğunu artırır.

 

DEPO İŞ SÜREÇLERİ

 

Ø       Yükleme-Boşaltma,Toplama,Dönemsel Sayım,Elleçleme,Paketleme,Etiketleme,Yükleme-Boşaltma Alanları;

 

   --Yükleme:Sevk amacıyla malzemelerin tren,uçak,kamyon,vb.bir araca güvenli bir şekilde yüklenmesi işlemidir.

 

  --Boşaltma:Malzemelerin tren,uçak,kamyon vb.  bir araçtan uygun bir biçimde indirilerek uygun bir yere konulması işlemidir.

 

  --Toplama:Malzemenin Müşteri talebi doğrultusunda gönderilmek üzere bulunduğu depodaki lokasyonlardan toplanması işlemidir.

 

  --Dönemsel Sayım:Stok doğruluğunu sağlamak amacıyla,stoku belirli dönemlerde bir düzen içerisinde sayılması,

 

  --Elleçleme:Depoda malzeme boşaltma,mal kabul,şeçerek ayırma,teslim,tesellüm,paket açma,bülme,istifleme,yerleştirme,yerini değiştirme,yenileme,eksik tamamlama,toplama,ambalajlama v.b işlemlerdir.

 

  --Etiketleme:Ürüne uygulanan kodlama işlemidir.

  --Paketleme:Nakliyeden önce,sonra ve de nakliye boyunca ürünü korumakta ve onu bir arada tutmaktır.

  --Yükleme-Boşaltma Alanı:Yükleme ve Boşaltma amacıyla malzemelerin geçici olarak konulduğu alandır.

 

Ø       Risk Türleri;

 --Teknik Riskler: 
Teknik risk, hedeflenen (tahmin edilen ve planlanan) performans değerine ulaşamamanın bir ölçüsüdür

--Maliyet Riskleri:

     Maliyet riski, tahmin edilen ve planlanan maliyet değerinin aşılması durumudur. Örneğin ekonomik koşullardaki belirsizlikler önemli maliyet risk kaynaklarından biridir mesela;İthalatçının  ödenmeden kaçınması gibi..

 --Çizelge Riskler:

 Çizelge ise riski bir işin tahmin edilen ve planlanan sürede gerçekleştirilememesinin bir ölçüsüdür.

 

Şu unutulmamalıdır ki;

Teknik riskler, maliyet ve çizelge risklerinin temel nedenidir.

 

• Depolamada Kullanılan Teknikler ve Araçlar

–         Forklift:Açık ve kapalı alanlarda yükleme,boşaltma,taşıma,yerleştirme

    v.b işlemler için kullanılan araçtır.

–         Palet:Depolama  ve sevkıyatta kullanılan,çeşitli malzemelerden üretilen ve malın üzerine konulduğu platformdur.

–         Rampa:Yükleme boşaltma-boşaltma istemleridir.Bazı rampa tipleri şunlardır;Hidrolik,mobil,körük ve mekanik gibi…

–         Transpalet:Yükün yerden temasını kesmek ve yine insan gücü ile yükün çekilip götürülmesini sağlayan palet taşıyıcılardır. 2.0, 2.5 ve 3.0 Ton taşıma kapasiteli transpaletler bulunmaktadır

–         Raf:Depolarda düzeni sağlamak için ve malı korumak için kullanılan donanımdır.Sırt sırta,Drive-In(Blok Depolama),Kollu ve sürgülü raflar.

 

–         Raf Sistemleri:

–         RF Terminal:Radyo Frekansı teknolojisi kullanılarak ilgili verilerin bilgisayara iletimini sağlayan aygıttır.

–         RFID:Otomatik tanıma sistemidir.

 

 

DEPOLAMADA KULLANILAN  KRİTERLERİ

 

• Stok yerleri en az taşıma yapılacak şekilde belirlenmelidir
• Aynı malzemenin stoğu mümkün olduğunca tek noktada tutulmalı, talep yerlerine hızlı teslimi sağlanmalıdır.
• Her sağlıklı hizmet için müşteri hizmet düzeyi ve buna bağlı en az ve en çok stok düzeyleri belirlenmelidir.
• Mümkün olduğunca malzemeler sık sık ve az az alınacak tedarikçilerle çalışılmalıdır.

• Doğru operasyon şeklinin seçimi önemli 
• Doğru Sayıda ve Nitelikte Elemanların Seçilmesi
• Doğru Bilgi Teknolojilerinin Seçilmesi
• Doğru Raf Sistemleri ve İstif Makinalarının Seçimi

 

 

 

DEPOLAMADA DIŞ KAYNAK KULLANIMI

• Ürün Kayıplarını,
• Verimsiz mal toplama süreçleri,
• Verimsiz barkod otomasyon sistemleri gibi maliyet şişiren durumları engeller,

Bununla beraber;

• Müşteri hizmet seviyesini,
• Dağıtımdaki performansı,
• Ürün bulunabilirliği,
• Karar destek mekanizmasını etkinleştirir,
• Şirketin para akışını artırır.

 

SEVKIYAT YÖNETİMİ

• Faaliyet kapsamı içindeki noktalar arasında malzeme ,malzeme,insan veya hizmetlerin taşınmasında kullanılacak olan ulaştırma araçlarının bir merkez tarafından seçimi,rotalanması,yüklenmesi ve takibi gibi etkinliklerin tümüdür.

SEVKIYAT TA YOL GÜVENLİĞİ
(Sevkiyat ta Görünürlük Yönetimi)

 

• Motorlu araca monte edilmiş bir Mobil Araç Terminal Seti Kullanılarak,araçların konum bilgilerinin,periyodik olarak takibinin yapıldığı merkeze uydu bazlı(EUTELSAT,

   INMARSAT v.b)sistemler üzerinden aktarılarak,kontrolüne,takibine  ve yönetilmesine yarayan sistemdir.

 

SEVKIYATTA GÜZERGAH VE GÜZERGAH PLANLAMA

• İnsan,mal,araç,hizmet veya bilginin önceden belirlenmek üzere harekete başlangıç ve bitiş noktaları arasında izleyeceği yoldur.

• Sipariş,araç,iklim,işgücü,kapasite,hız,maliyet,zaman ve diğer bilgilere göre güzergahların belirlenmesi

 

SEVKIYATTA GÜVENLİK SORUNLAR

• Çevresel Etkenler;Sürekli değişen çevre
• GPS uygulamaları
• IT  standartları geliştirilebilir; çalışan IT erişimi belirli standartları bağlı olmalıdır.Shell’de herkese özel smart card vardır.
• Güvenlik politikalarını yönlendirecek uzmanların olması

•          Maliyetler masraflı değil;mesela DHL (DRIVEX) filo takibiyle tasarruf etmektedir.

 

Detaylı bilgi almak için :   0 532 208 97 82